Kilka dni temu pani Gosia poprosiła mnie o szerszą komentarz do mojego stwierdzenia z tekstu „Mało strawna langusta”. Dopiero dziś odpowiadam, bo wróciłam z wyjazdu i mam chwilę. Chodzi o fragment:

” Z innych danych obecnych w NT wiemy, że w gronie apostołów byli ludzie, którzy w stosunku do Prawa byli faryzeuszami: Piotr, Andrzej, Jakub, Jan. Byli faryzeuszami, to znaczy – przestrzegali bezwzględnie Prawa”.

Zacznę może od pojęcia „faryzeusz”. Pamiętam swój szok, kiedy na wykładach z Nowego Testamentu dowiedziałam się, że faryzeusz to nie tyle obłudny Izraelita cierpiący na nerwicę natręctw religijnych, z ustami ociekającymi moraliną, tylko radykalny wyznawca Jahwe, co przejawiało się rygorystycznym przestrzeganiem Prawa i wiernością Przymierzu. Jezus, choć nie należał do tego stronnictwa polityczno-religijnego, to było mu blisko do faryzeuszy, jeśli chodzi o stosunek do religii, gdyż przestrzegał wiernie przepisów religijnych, podobnie wielu z jego uczniów (szerzej o faryzeuszach – klikamy TUTAJ)

Piotr w Dziejach sam mówi, że nigdy nie jadł niczego nieczystego (Dz 10,14), wierzy w nadejście mesjasza, nic nie wiemy też na temat tego, żeby miał coś przeciw nauczaniu Jezusa o istnieniu aniołów i demonów, razem z Nim chodzi w święta pielgrzymkowe do Jerozolimy etc. To wszystko wskazuje, że pod względem religijnym jest faryzeuszem, nawet jeśli nie żyje w tak radykalnym oddzieleniu od „nieczystych” pogan, bo z nimi handluje jako rybak.

Andrzej i Jan byli uczniami Jana Chrzciciela, co wskazuje, że obaj byli jeszcze radykalniejsi niż Piotr. Obaj czekali na mesjasza i to Andrzej przybiega do Piotra z wiadomością, że tego mesjasza znaleźli (J 1). Jan i Jakub z kolei w sytuacji, kiedy Samarytanie nie przyjęli Jezusa, bo szedł na święto Paschy do Jerozolimy, chcieli spalić tę wioskę – to też wskazuje na ich religijny radykalizm.

Jakub był tak wierny przepisom Prawa, że kiedy do Kościoła zaczęto przyjmować pogan, to najprawdopodobniej skupieni wokół niego chrześcijanie domagali się obrzezywania ochrzczonych Greków i Rzymian. Dopiero tzw. sobór w Jerozolimie opisany w Dziejach rozstrzyga, że nie jest to potrzebne. Jezus nie bez powodu nazywał synów Zebedeusza Synami Gromu – raz, że byli wyrywni do debaty i pomsty, ale byli bardzo jednoznaczni w poglądach i swojej wierze. Spokojnie mogli się podpisać pod poglądami religijnymi faryzeuszy, choć nie podzielali ich bezwzględnego skupienia na rytuałach i przepisach, co widać choćby po tym, że kiedy Jezus nie nakazywał obmywania rąk po powrocie z miasta czy nie oburzył się, kiedy łuskali zboże w szabat, spokojnie to przyjęli.

Faryzeuszem był też Paweł, co sam stwierdza w Liście do Filipian (Flp 3,5), i pozostał nim do końca życia, czego śladem jest choćby to, że złożył ślub religijny (Dz 18,18) i składał ofiary w świątyni.

Wierność przepisom religijnym, wiara w Pisma, ale też szacunek wobec tradycji ustnej, oczekiwanie na mesjasza i w reszcie poglądów faryzejskich nie było niczego złego. Tytuł faryzeusza wśród Żydów w tamtym okresie był zaszczytny, to my z perspektywy czasu widzimy głównie tę ciemną stronę. Tymczasem o przestrzeganiu przepisów przez uczonych w Piśmie i faryzeuszy sam Jezus powiedział: „dajecie dziesięcinę z mięty, kopru i kminku, lecz pomijacie to, co ważniejsze jest w Prawie: sprawiedliwość, miłosierdzie i wiarę. To zaś należało czynić, a tamtego nie opuszczać” (Mt 23,23). To należało czynić.