We wrześniowym numerze „Znaku” jest sobie rozmowa na temat tego, jak silnym tabu jest coś, co biolodzy nazywają instynktem samozachowawczym, także w jego wymiarze dążenia do posiadania potomstwa.

Erudycyjna, sensowna, logiczna, o ile oczywiście przyjmie się założenie, że „Życie jest pasmem cierpień, rozczarowań i porażek, co skrzętnie przed sobą i innymi ukrywamy”. Wiem, że można tak patrzeć, nawet wiem, że można znaleźć przyjemność (choć z rodzaju chorych) w grzebaniu się w takim myśleniu. W końcu gnijąca padlina wydziela swojskie ciepełko a do zapachu idzie się przyzwyczaić. Wiem z doświadczenia – w końcu miałam kiedyś Bogu za złe, że żyję. Mogłam się podpisać pod pytaniem zamykającym lid wspomnianej rozmowy: „czy zwykły biologiczny pęd do przetrwania i rozmnażania wystarczy do tego, by wrażliwa i czująca istota ludzka godziła się na trwanie w takim upokorzeniu?”.

Teraz wiem – po latach modlitwy, studiów i mojego wrastania w Boga i Boga we mnie – że kluczowe jest tu zdefiniowanie pojęcia „wrażliwa”. Wrażliwa na swoim punkcie, czy wrażliwa na innych? Wrażlia, bo roztkliwiająca się, czy wrażliwa, bo podejmująca konkretne działania i konsekwetna w ich konstynuowaniu? Innymi słowy: młody Werter czy Matka Teresa? Bo odkrycie, że chodzi o ten drugi rodzaj wrażliwości, otworzyło przede mną światy, których się nie spodziewałam. I już wiem, że ten pęd wcale nie jest wyłącznie biologiczny, przynajmniej jeżeli chodzi o człowieka.

Genialną odpowiedź na neognostyckie rozwodzenie się nad pesymizmem co do ludzkiego życia i natury znalazłam w książce, którą ostatnio redagowałam (i którą wam polecam, jak już wyjdzie):

„Odnosząc tę obserwację do postaci Stephena, powiemy, że jego brak dystansu wobec siebie samego zamyka w sobie i czyni jego wnętrze niegościnnym, nienadającym się do zamieszkania. Zauważmy jednocześnie, że poczucie osamotnienia Cranly’ego wynika bezpośrednio z jego gościnności. Gdy w swojej suwerennej decyzji Inny wycofuje się z dostępnej mu przestrzeni, ukrywa swą obecność, zamieszkały wcześniej dom pustoszeje, a jego gospodarz odczuwa osamotnienie. Skupiony w sobie byt nie otwiera się na Innego i dlatego nie może doświadczyć opuszczenia”.(Małgorzata Grzegorzewska, „Światłocienie”)

Niegościnne serce, chociaż nigdy nie poczuje się samotne, nigdy też nie doświadczy bliskości nadającej sens. Nie tej niosącej przyjemność czy zaspokojenie przeróżnych potrzeb – nadającej sens.  Będzie przekonane o własnej doskonałości, bo nigdy nie zmierzy się ze swoimi ograniczeniami i słabościami, a jeśli nawet wobec nich stanie, przerzuci je na innych w jakże prostym akcie projekcji lub racjonalizacji. I właśnie racjonalizacją mi pachnie kilometr erudycyjna figura tabu. Coś zastrzeżonego, tajnego, obalmy to i zobaczymy, co stanie!

Stanie się to co zwykle – wybije szambo. W tym konkretnym przypadku przybierze ono charakter żądania eutanazji na życzenie, zabijania niepełnosprawnych, uznawania z góry, że wie się lepiej, czyje życie ma sens a czyje nie (a jakże często zwolennicy tego rozwiązania zapominają, że mogą byc nie tymi, co decydują, ale tymi, o których się decyduje). Nudny, przewidywalny schemat. Ale jakże inteligentnie on brzmi podparty Schopenhauerem, Beckettem, Camusem, Janion. Cóż, nikt nikomu nie zabroni uznania biegania w kółko za poruszanie się w głąb.

No i nie trzeba się zmieniać i dorastać. Jakie to wygodne…