Ostatnio ciągle wplątuję się w jakieś bitwy wojenki NOM-tradi (dla niewtajemniczonych: zwolennicy posoborowej reformy liturgii kontra tradycjonaliści) albo przynajmniej słysze bitewny zgiełk kolejnego starcia i staram się nie oberwać odłamkiem.

Pewnie dlatego, kiedy usłyszałam początek wczorajszego czytania (Bracia: „Wiedza” wbija w pychę, miłość zaś buduje. Gdyby ktoś mniemał, że coś „wie”, to jeszcze nie wie, jak wiedzieć należy, 1Kor 8,1b), pomyślałam: „O, to o niektórych tradycjonalistach. Myślą, że jak wiedzą, to ich wiedza stawia ich ponad ciemnym ludem, który nie wie i który przez to sam się potępia”. Ale im dłużej słuchałam, tym mocniej docierało do mnie, że to raczej o drugiej stronie a w zasadzie błędzie, który w wielu miejscach popełniono podczas operacji posoborowego „uzdrawiania” Kościoła. I był to błąd na tyle poważny, że w niektórych diecezjach pacjent prawie zszedł w trakcie operacji.

Otóż dalej w czytaniu Paweł pisze o tym, że chrześcijanie mogli spożywać mięso pochodzące z ofiar składanych w pogańskich świątyniach. W samym fakcie Apostoł nic złego nie widzi, bo jest tylko jeden Bóg, więc pozostałe bożki nie istnieją i jedzenie poświęconego im mięsa duchowo niczym nie grozi. Poza jedną sytuacją – kiedy świadkiem spożywania takiego posiłku jest brat, który taki posiłek uzna za oddawanie czci bożkom pogańskim, bo jeszcze nie jest ugruntowany w wierze. Wtedy „oświecony” brat jest winien zgorszenia, a stąd juz tylko krok po kamień młyński i skakanie z nim w charakterze biżuterii do morza.

Reformatorzy założyli, że poczucie sacrum i rozumienie pojęcia „Bóg” jest oczywiste. Bo przecież oni to WIEDZIELI. Więc zaczęto sprawować liturgię, która kładła nacisk na wspólnotę, całkowicie (tak, w wielu przypadkach to jest odpowiednie słowo) rezygnując z wskazywania, że konstrukcja Kościoła opiera się także na  relacji wertykalnej – nota bene bardziej podstawowej, niż horyzontalna. To, co było oczywiste dla ich pokolenia, w naszym – o dwa pokolenia późniejszym świecie wcale takie oczywiste nie jest. Nie rozumiemy pojęć: Bóg, zbawienie, grzech. Ciekawie o tym zjawisku utraty poczucia sacrum powiedział w swoim wykładzie Nicholas Lash – Bóg został zdegradowany do poziomu kategorii przedmiotów, podczas gdy pierwotnie było to słowo określające raczej typ relacji („Ten/to, czemu oddaję cześć”).

Nieporadnie próbuje powiedzieć, że nie liczenie się ze zróżnicowaniem dojrzałości w Kościele sprawiło, że doszło do zgorszenia. Kościół przestał wskazywać Boga, więc ludzie mający duchowe potrzeby z niego zaczęli odchodzić. Skoro bez różnicy było, skąd mieli brać „mięso” nauki i duchowych wskazówek, to zaczęli chodzić tam, gdzie było im bliżej i smaczniej. Narodziły się nowe pokolenia, dla których Kościół jest muzeum albo interesującym zjawiskiem z zakresu badań etnograficznych. Dla nich Bóg często jest pustym dźwiękiem, a imiona Jezusa i Maryji tylko wykrzynikami służącymi do wyrażenia zniecierpliwienia czy złości. Oni już nie wiedzą, jak wiedzieli „reformatorzy” a pokolenie ich ojców i dziadków nie uznało za stosowne przekazywać im swojej wiedzy na ten temat. W ramach poszanowania dla zróżnicowania światopoglądowego oczywiście.

Tam, gdzie udało się ocalić w NOMowych celebracjach świadomość do Kogo się zwracamy, ten ryt też pięknie owocuje duchowo. A świadomość, mam wrażenie, ocalała tam, gdzie nie wzięto się za wyłącznie celeborwanie wspólnoty, bo „przecież WIEMY, co to sacrum”. Gdzie pozostało wciąż żywe poczucie tajemnicy; dreszcz poszukiwania i odkrywania Tego, który objawiając się, wciąż pozostaje niewypowiedziany.