Przekora jest potrzebna w życiu, nie należy zaniedbywać nauki o sprzeciwie. A mówiąc bardziej uczenie a mniej poetycko – agere contra! Działaj przeciwnie do swoich wad: jesteś uparty? Ćwicz posłuszeństwo! Jesteś chciwcem (lub skąpcem – to ta paskudniejsza twarz chciwości)? Ćwicz się w hojności! Jesteś popędliwy? Ćwicz się w arytmetyce, licząc do 100 zanim zareagujesz!*

I na początku twojej drogi może się zdarzyć, że popadniesz w bład, biorąc za zaletę to, co jest wadą, tyle że mniejszą od poprzednich. Święty Franciszek przytacza tu przykład kierowania się w życiu duchowym lękiem, czyli zbliżania sie ku Bogu ze strachu przed potępieniem a nie z miłości. Nie jest to postawa doskonała, ale jest doskonałym startem (bo w ogóle zakłada zbliżanie się do Boga) do wypracowania takiej postawy. Korzystając z metafory autorstwa ks. Tischnera: ta osoba jest już w pociągu jadącym we właściwym kierunku, ale jeszcze nie do końca wie, jak się ma w tym pociągu zachowywać.

„Winniśmy, miła Filoteo, dobrze sądzić o tych, co ćwiczą sie w cnotach, nawet przy jakichś niedoskonałościach: bo tych i Świętym nie brakowało. A co do nas samych usiłujmy ćwiczyć się w cnotach nie tylko wiernie, ale i roztropnie. A w tym celu idźmy za radą Mędrca Pańskiego: byśmy nie polegali na roztropności własnej, a na radzie danych nam od Boga przewodników”.

I tu następuje mocne przypomnienie, co jest celem wszelkich ćwiczeń. Salezy ostrzega: nie chodzi o osiąganie stanów mistycznych. One są darem, nie jesteśmy w stanie ich wypracować. Co prawda można odlecieć głodując i ćwicząc się dyscyplinami (metoda dłuższa) lub jedząc grzybki (metoda instant), ale ze zjednoczeniem z Bogiem niewiele to będzie miało wspólnego. „[O] takie łaski prosić nie należy, bo nie są one wcale potrzebne do dobrego służenia Bogu i do kochania Go – a to ma być jedynym naszym pożądaniem”.

I dla utrwalenia:

„… do dobrego służenia Bogu i do kochania Go – a to ma być jedynym naszym pożądaniem”.

Osobiście wymieniłabym te cele w odwrotnej kolejności (najlepiej Bogu się służy, kiedy się Go kocha), ale nie będę drobiazgowa (perfekcjonizm jest obcy mojej naturze jak niechęć do kawy i słodkiego). To jest nasz cel.

„Tak zaiste, Filoteo, bo ten Król Chwały nie płaci swoim sługom wedle dostojności służby, którą im powierza, ale według miłości i pokory, z jaką oni swoje służby spełniają”. I zgodnie z tym założeniem cnoty, które św. Franciszek poleca przede wszystkim ćwiczyć, stanowia katalog pozornych drobiazgów: cierpliwość, ubóstwo, czystość, czułość i wyrozumiałość dla bliźnich, znoszenie ich niedoskonałości, pilność w obowiązkach i święta gorliwość. Wbrew swojej małości, to one wlaśnie decydują o tym czy nasze serce będzie sie uczyło słyszeć i rozpoznawac nieomylnie głos Wołającego. W tym fragmencie Filotea zyskuje wyraźną twarz Małej Tereski, świętej od małej drogi, „niższej, lecz dla nas pewniejszej”.

Strategia pracy nad wymienionymi „drobiazgami” już w następnych odcinkach!

Od siebie dodam tylko, że podczas pracy nad doktoratem odkryłam w  1 Tm fragment, który mi dał bardzo do myślenia, jeśli chodzi o pobożność, praktykowanie i „duchowe wzloty”. Święty Paweł tak pisze do swojego duchowego syna: „Jeśli zaś ktoś nie dba o swoich, a zwłaszcza o domowników, [ten] wyparł sie wiary i gorszy jest od niewierzącego „(1Tm 5,8). Pierwsi są ci, którzy są mi powierzeni i to stosunek do nich będzie moim najlepszym świadectwem wiary. Jeśli zaś nie przyjmę i nie wypełnię tego obowiązku, będę jak apostata. Jeśli przypomnimy sobie, że w pierwotnym Kościele apostazja, obok nieczystości i zabójstwa, byla grzechem, który trzeba było odpokutować publicznie; grzechem ciężkim, to obraz ten staje się bardzo wyrazisty. Najbardziej pobożne praktyki i „głebokie” przeżycia są niczym wobec codziennego zmagania o to, żeby jednak uśmiechnąć sie do męża, któremu ma się ochotę skopac pośladki, albo zająć się niemowlakiem cierpiącym z  powodu kolki, chociaż najchętniej przekręciłoby sie klucz w zamku i zostawiło małego „wyjca” sam na sam ze ścianą.

Do osiągnięcia palmy męczeństwa nie potrzebujemy stosu, krzyża czy miecza. Czasem rodzina wystarczy. Może to mało spektakularne, ale równie skuteczne.

* Wyliczanka zainspirowana konferencjami ks. Grzywocza pt. „Uczucia niekochane”. Polecam, ciekawe przemyślenia i dobrze się słucha, bo to na płytce wyszło.